Het Kwintet van Karin Anema

Het verhaal van een schipbreukeling van Gabriel García Márquez heb ik begin jaren zeventig gelezen en niet alleen het verhaal, maar ook details ervan zijn me altijd bijgebleven. Het is het eerste en minst bekende boek van Márquez dat oorspronkelijk in 1955 als feuilleton in een dagblad verscheen. In Het verhaal van een schipbreukeling vind je al alle elementen terug die zo typerend voor Márquez zijn. Het boek is zo beeldend alsof je naar een documentaire kijkt. Zoals de scene waarin  de uitgehongerde drenkeling een meeuw op zijn vlot ziet neerstrijken. Hij weet maar al te goed dat als een matroos een meeuw ziet hij al bijna thuis is. Toch doodt hij de meeuw. Nadat hij onhandig de vogel heeft geplukt, kijkt hij ontsteld naar de warme bloederige verentroep, ruikend naar rauwe vis. Het heeft mij als schrijver geleerd hoe belangrijk zintuiglijke details zijn.

Als Beale Street kon praten van James Baldwin heb ik ook in de jaren zeventig gelezen. Het verhaal leerde me hoezeer een thuisgevoel weinig of niets met een plek te maken heeft, maar alles met relaties. In dit boek hanteert hij een knappe stijl tussen spreek- en schrijftaal in. Zijn compacte, beeldende en heldere vertelkunst is niet alleen overtuigend maar bij vlagen ook poëtisch.

De familie van Pascual Duarte van Camilo José Cela is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Toch doet Cela veel meer dan samenvoegen en rangschikken van het originele materiaal: als een chirurg snijdt hij het overbodige weg, maar houdt het verhaal in al haar finesses intact.  Bovendien heeft hij een prachtig motto: ‘Ik draag deze editie op aan mijn vijanden, die zoveel hebben bijgedragen tot mijn succes’.

In Vogelvlucht van António Lobo Antunes zit je in de gedachtewereld van een man die zijn relatie wil opbreken en zelfmoord gaat plegen. Heel mooi weet hij de alledaagse werkelijkheid te vervlechten in de continue gedachtestroom van de man. Zijn stijl sluit naadloos aan op de reflecties van de man, die van de hak op de tak springen, van verleden naar heden, zoals het geheugen nu eenmaal werkt. Het bijna hallucinerende van zijn proza strookt prachtig met de staat waarin de hoofdfiguur verkeert: als lezer kijk je met zijn blik naar zijn verleden, naar zijn beeld als een vernederd persoon, naar zijn dilemma’s, naar zijn teleurstellingen. De gedachteloosheid, het wegkijken en de afweer van zijn familie weeft hij er tussendoor.  Terloops, maar veelzeggend.

Canada van Richard Ford: ook in dit boek vind ik de gedachtewereld van de hoofdpersoon, een tiener, prachtig weergegeven. Reflectief en toch passend bij een tiener.

Vandaag Koop Ik Alle Kleuren van uitgeverij Van Gennep is nu verkrijgbaar