Mijn leven in vijf boeken
Als ik terugdenk aan mijn schoolgaande jeugd, dan kan ik niet voorbij KARL MAY. De avonturen van Old Shatterhand en Winnetou lieten me ademloos achter. Het ene boek was nog niet uit, of ik rende al naar de bibliotheek om het vervolg te zoeken, tegelijk hongerig naar meer en bang voor het moment dat ik de hele reeks zou gelezen hebben. Tranen met tuiten heb ik gehuild bij de dood van Winnetou. Karl May heeft me leren genieten van het lezen.
Als twintiger las ik ‘De Brug over de Drina’ van IVO ANDRIC. Een beginnend leraar heeft meer dan zijn handen vol, maar ik beken dat ik dit boek niet kon wegleggen, wat de kwaliteit van mijn lessen zeker niet ten goede is gekomen. Het hoofdpersonage is een brug, en Andric volgt het leven van en rond de brug, vanaf het moment van haar conceptie. Hij beschrijft in een aantrekkelijke taal de woelige geschiedenis van de Balkan aan de hand van de belevenissen van kleine lieden, en altijd weer keert hij terug naar die brug. Toen veel later het Joegoslavië van Tito uiteenviel, heb ik dikwijls gedacht aan die brug en haar betekenis.
Misschien moet je eerst dertiger zijn en je nestpluimen kwijt voor je iemand als WILLEM ELSSCHOT gaat waarderen. Uiteraard hadden we in de middelbare school zijn ‘Kaas’ al gegeten; maar verplichte lectuur verteert niet gemakkelijk. Eerst toen ik de ‘Villa des Roses’ ontdekt had, besefte ik wat die man met zijn kleine oeuvre betekende voor onze literatuur. Ik voelde bijna fysiek de pijn van de personages die rond de tafel van het pension zaten. Zo weinig woorden, zo veel gevoelens. Zijn ‘Verzameld Werk’, één boek, staat op een ereplaats in mijn boekenkast. Het exemplaar is bijna stukgelezen, ik moet dringend uitkijken naar een nieuwe uitgave.
Als Italofiel heb ik heel wat gelezen over de geschiedenis van het schiereiland. ‘ Michelangelo’ van Herman Grimm openbaarde me de samenhang van kunst en maatschappelijke evolutie. Maar ware ontroering beleefde ik bij het lezen van de ‘Mémoires d'Hadrien’ van MARGUERITE YOURCENAR. In haar bijzonder sierlijke taal dringt Yourcenar door tot in het hart van haar personage: een man uit een andere tijd, een andere cultuur, met andere normen en waarden. Een weliswaar fictief personage, maar helemaal geloofwaardig als de ‘goede keizer’ en de poëet die we uit de geschiedenis kennen. De tragische figuur van zijn voorganger Trajanus, die in tranen uitbarst bij het besef dat je na elke verovering op een nieuwe grens botst, zal ik nooit vergeten.
Ik moet me beperken tot vijf boeken: dan is hier HARRY MULISCH, verkozen boven zoveel andere prachtige schrijvers. En ik neem zijn meesterwerk in vijfenzestig hoofdstukken, ‘De Ontdekking van de Hemel’. Wat een pen, wat een karaktertekening, wat een geweldig verhaal. Alles waar een schrijver van droomt, zit in dit boek: spanning, humor, realiteit, magie. Een schrijver die tot volledige rijpheid is gekomen. Zo zou ik ook willen schrijven, zoals Harry, en dan een vleugje Willem erbij. Mijn nek doet pijn van het opkijken.
Blindeman van uitgeverij Houtekiet is nu verkijgbaar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten