Het kwintet van Jan van Mersbergen

Cormac McCarthy - The Border Trilogy
In mijn top vijf van beslissende boeken zouden zeker drie romans van Cormac McCarthy moeten staan. Er is geen andere schrijver die zo veel invloed op mijn schrijven heeft gehad. De eerste roman die ik van McCarthy las was All the pretty horses, in vertaling. Een Singel Pocket met op het omslag een cowboy te paard die een ondergaande zon tegemoet rijdt. Sla een van romans van The Border Trilogy open, lees willekeurig een alinea en acht van de tien keer zit de hoofdpersoon op een paard en rijdt hij door een desolaat landschap, en tien van de tien keer is de sfeer beklemmend, de tekst sober en wars van uitleg, zijn er geen gedachten van de cowboys weergegeven, maar weet je als lezer precies wat deze jonge cowboys voelen. Sterker nog: je voelthet zelf ook. Deze gevoelsoverdracht is erg eenvoudig, uniek en effectief.

Ernest Hemingway - The old man and the sea
In 1952 leverde Hemingway een compact verhaal van minimale omvang af dat een enorm bereik heeft. Een universeel verhaal over geluk en pech, over winst en verlies, over jeugd en ouderdom, over hoop en vrees. Over het leven zelf. Een enkel aspect van het leven als thema van een roman is nog wel te doen, een geslaagde roman schrijven waarin het leven zelf het thema is maakt van een eenvoudige roman grote kunst.

John Steinbeck - Of mice and men
Qua omvang en reikwijdte vergelijkbaar met The old man and the sea. Bij dit boek is de compositie in vijf hoofdstukken waarin steeds een paar ontmoeting plaatsvindt zo dwingend dat het drama zich onvermijdelijk bij de lezer opdringt. Er is geen ontkomen aan, zoals er voor de muis, het hondje en later het meisje er geen ontkomen aan is wanneer ze in de handen van Lennie vallen.

William Faulkner - As I lay dying
Een gezin brengt hun overleden moeder terug naar Jefferson, om haar daar te begraven. In 59 hoofdstukjes voert Faulkner 15 personages op die allemaal in de eerste persoon hun zegje doen en stuk voor stuk herkenbaar zijn en authentiek.

Albert Camus - L' Etranger
In deze kleine roman pleegt een man na het overlijden van zijn moeder een moord, een daad die hem amper aangerekend kan worden. Hij is dader en slachtoffer tegelijk. Camus omzeilt de moraal en laat zijn personage handelen zonder dat hij zich bewust is van de redenen tot handelen. Die beweegredenen zijn er natuurlijk wel, maar ze zijn voornamelijk achteraf, na een analyse, te duiden. Op het moment zelf is de handeling het voornaamste. In tekst
Naast de soberheid en de gevoelsoverdracht van McCarthy, de complete thematiek van Hemingway, de dwingende opbouw van Steinbeck en de authenticiteit van Faulkner is dit de laatste factor die een roman tot een goede roman kan maken: handeling verkiezen boven analyse.