Als ik lezingen geef, wordt er regelmatig aan me gevraagd of ik alleen maar familieromans lees. Verbazing alom als ik meld dat mijn voorkeur voor boeken heel divers is. Het hoort een beetje bij de vooroordelen over auteurs van familieromans. Als men mij uitnodigt om iets over mijn werk te vertellen, wordt er ook nog altijd een taart in een bloemetjesjurk verwacht: het kledingstuk dat onvermijdelijk bij een familieroman schijnt te horen.
Ik ben zo ongeveer opgegroeid met de familie- en streekroman. In het christelijke gezin waar ik opgroeide, stond weinig anders in de kast. Met dat feit heb ik geen moeite want deze boeken werden wel de aanzet voor mijn plezier in zowel lezen als schrijven.
Vijf boeken op een lijstje zetten, lijkt veel eenvoudiger dan het is. Na rijp beraad heb ik er toch vijf uit weten te kiezen. Ik denk dat je kunt zeggen dat ze mij hebben geïnspireerd en mijn leesgenoegen hebben gestimuleerd.
Het woeden der gehele wereld – Maarten ’t Hart
Jaren later intrigeerden de boeken van Maarten ’t Hart me. Het christelijke deel van Nederland zette zich er zwaar tegen af en dat wekte juist mijn nieuwsgierigheid. Voor mijn allereerste uitzending van een boekenprogramma van de lokale omroep in de Noordoostpolder, interviewde ik Maarten’t Hart telefonisch in 1993. ‘Het woeden der gehele wereld’ was net uitgekomen en met dat boek begon mijn jarenlange liefde voor zijn werk. Zijn aversie tegen het christelijk geloof druipt er met enige regelmaat vanaf. Dat heeft me nooit gechoqueerd, maar wel tot nadenken gestemd. Eerlijkheidshalve moet ik opmerken dat er een moment kwam waarop ik dacht: ‘Daar begint ‘ie weer.’
Ik bewonder zijn gave om literatuur toegankelijk te maken. Ik heb hier ‘Het woeden der gehele wereld’ boven gezet maar in feite had het ook een van z’n andere titels kunnen zijn.
Anne Karenina – Tolstoj
Dit boek is natuurlijk dé liefdesroman aller tijden. De prachtige Anna is getrouwd met de twintig jaar oudere Aleksej Karenin als zij verliefd wordt op de jonge officier graaf Wronski. In hem vindt ze waar ze naar smacht: humor, passie en de aandacht die ze van haar man niet krijgt. Ze wordt zwanger van hem, maar haar echtgenoot vindt maatschappelijk aanzien zo belangrijk dat hij van haar eist dat ze zal doen alsof er niets aan de hand is. Uiteindelijk gaat zij toch verder met Wronski, maar Karenin weigert te scheiden. Vrienden verlaten haar en ze wordt achtervolgd door schuld en schaamte. In zo’n geval wordt het wel heel moeilijk om de liefde vast te blijven houden. Het einde van Anna is tragisch. De liefde voor Wronski is voorbij en ze ervaart haar situatie als zo uitzichtloos dat ze zelfmoord pleegt. Naast Anna speelt het verhaal van Lewin een minstens zo grote rol in dit boek. Toch hoor je daar bijna niemand over. Misschien omdat zijn liefdesleven een stuk rooskleuriger eindigde dan dat van Anna.
Ik heb inmiddels verschillende Russische klassiekers gelezen, maar Anne Karenina is me het meest bijgebleven. De manier waarop Tolstoi gevoelens onder woorden weet te brengen: ‘Verveling is het verlangen naar verlangens.’ Prachtig toch?
De zwemmer – Zsuzsa Bánk
Van ‘De zwemmer’ zou je kunnen zeggen dat er vooral gezwegen wordt. Het boek speelt zich af vlak na de Hongaarse opstand van 1956. De moeder van het gezin is met een vriendin op de trein gestapt en vervolgens naar het Westen gevlucht. Man, zoon en dochter blijven verloren en verweesd achter en trekken naar vrienden en naar familieleden. Ze zijn voortdurend onderweg, verblijven steeds bij andere mensen en niemand uit zijn gevoelens. Het gevoel van heimwee en eenzaamheid blijft aanwezig. De moeder vindt in het Westen weliswaar de vrijheid, maar het is een bittere vrijheid zonder haar gezin. De kinderen proberen manieren te vinden om het verleden achter zich te laten. Een indrukwekkend boek vol stilte en eenzaamheid.
In zijn arm de lammeren – Cornelius Lambregtse
Pure nostalgie. Dit boek dat ik voor het eerst las toen ik een jaar of veertien was en dat heb ik daarna nog zeker drie keer gedaan. Als je het over een streekroman hebt, dan is dit een echte. Het boek speelt zich af in het bevindelijke gereformeerde milieu in Zeeland zo rond 1920. Als lezer moet je even wennen aan het Zeeuwse dialect maar mijn ervaring is dat je daar al snel in zit. De wereld wordt gezien door de ogen van Fransje, een jongetje van een jaar of drie dat in een arm gezin opgroeit. Het is een ernstig, intelligent kind dat zijn ouders regelmatig vragen stelt die ze niet kunnen beantwoorden. Uiteraard speelt het geloof een prominente rol, maar het wordt op een eerlijke, ontroerende manier beschreven.
Koningsmoord – Hanne-Vibeke Holst
De hoofdpersoon in dit boek is Linda Lykke Jacobsen. Zij is de echtgenote van de machtige politicus Gert Jacobsen, die haar stelselmatig vernedert en mishandelt. Alles aan die man is verkeerd en toch komt hij niet ongeloofwaardig over. Hij walgt van zijn vrouw die haar toevlucht tot de drank heeft genomen om haar ellendige bestaan te kunnen verdragen. Zijn jonge Turkse statiaire Yasmin mag zich in wel zijn belangstelling verheugen. Juist deze twee dames in het leven van Gert Jacobsen vinden elkaar later in een centrum waar mishandelde vrouwen worden opgevangen. Het is de Deense schrijfster Hanne-Vibeke Holst gelukt om zo’n zwaar onderwerp toch met enige humor te beschrijven. Bovendien loopt het verhaal als een trein. Terwijl manlief op slinkse wijze het partijleiderschap van de Sociaal-Democratische Partij tracht te veroveren, probeert Linda een manier te vinden om aan haar man en huwelijk te ontsnappen. Dat doet ze uiteindelijk op originele wijze. Aan het einde van het boek kreeg ik werkelijk de neiging om voor Linda te applaudisseren. Zo zouden meer vrouwen moeten zijn. ‘Koningsmoord’ is het vervolg op ‘Kroonprinses’ dat zich ook in de Deense politiek afspeelt, maar het is prima zelfstandig te lezen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten