Het Kwintet van Willem Claassen

Foto: Keke Keukelaar

Ik heb gemengde gevoelens bij het bezoeken van een boekhandel. Ze verkopen precies wat ik zoek, maar het is er makkelijk bang worden. Zoveel boeken die je niet zult lezen en wel zou willen lezen. Elke keer sta ik weer vol onrust tussen de boekenkasten. Alleen al voor de literatuur zou het leven ietsje langer mogen zijn. Gelukkig zijn er veel manieren om een goed boek te vinden. Je kunt het alleen niet altijd afdwingen.  

De vijf boeken die ik heb gekozen zijn via verschillende wegen bij mij terechtgekomen. Het zijn geen klassiekers of goed verkopende boeken, want die kent iedereen wel. Het gaat om boeken die me raakten en die me aan het schrijven hebben gezet.

The bend from home – Dermot Healy

Ik was 21 en had een ticket geboekt naar Ierland. In de bibliotheek zocht ik naar een boek dat zich afspeelde in dit land. Zo stuitte ik op Dermot Healy. Een mooi omslag, ook de achterflap sprak me aan. Tijdens mijn vakantie merkte ik hoeveel geluk ik had dat ik deze roman, schijnbaar willekeurig, in handen had gekregen. In cafés, hostels, op stranden en in de bermen langs de weg las ik De bocht naar huis, de vertaling van The bend from home. Als zijn bejaarde moeder aftakelt, zoekt Healy haar op en komen er talloze herinneringen uit zijn jeugd naar boven. Over zijn vader die agent was en jong overleed, over de verhuizing van een dorp naar een stad, over het internaat, over de meisjes. Grappige en tegelijkertijd ontroerende verhalen over eenvoudige mensen, zo geschreven alsof je tussen de personages staat.  In stijl en sfeer een voorbeeld. Eenmaal terug in Nederland heb ik het boek teruggebracht naar de bibliotheek en bij de boekhandel een aantal exemplaren gekocht. Voor mezelf, en om uit te delen.

Pleun – Detlev van Heest

Dankzij een recensie in De Groene Amsterdammer over zijn eerste boek kwam ik in aanraking met Detlev van Heest. Zo kan het dus ook. Pleun, zijn tweede roman, is voor mij hét boek over vriendschap. De Nederlander Van Heest verhuist met zijn vrouw van Japan naar Nieuw-Zeeland. In dit nieuwe, vreemde land ontmoeten ze een ander Nederlands echtpaar dat dicht in de buurt woont. Er ontstaat een innige vriendschap tussen het viertal waarin vrijwel alles besproken wordt wat besproken kan worden. Ook het onderwerp vriendschap zelf komt uitgebreid aan bod, op metaniveau worden heel interessante dingen gezegd. Maar het zijn vooral de kleine handelingen die veel laten zien. Van Heest schrijft zijn verhaal in dagboekstijl. Het is zeer nauwkeurig en uitgebreid, maar door de goede dosering en het gevoel voor detail leest het fijn weg. Uiteindelijk komt het tot een geweldige implosie van de vierhoeksvriendschap. Tegelijkertijd keert Van Heest zichzelf binnenstebuiten. Hij spaart zichzelf niet en dat maakt extra indruk.

Cathedral – Raymond Carver

Een man en een vrouw zijn net uit elkaar. De man woont tijdelijk in een klein appartement. Zijn ex-vrouw komt op bezoek op het moment dat een van zijn oren is dichtgeplopt. Met een naald probeert ze hem te helpen. Dit lukt uiteindelijk, waarna ze weer vertrekt. De man blijft alleen achter en is bang om verkeerd in slaap te vallen, want er bestaat een kans dat zijn oor dan opnieuw dichtplopt. Dit is een ultrakorte samenvatting van een typerend verhaal uit Cathedral. Het werk van Raymond Carver, de meester van het korte verhaal, speelt zich veelal af in een huiselijke, alledaagse setting.  Hij heeft weinig woorden nodig om zijn personages, met ieder zijn eigen problemen, tot leven te wekken. Dit doet hij op een ingetogen manier, waarbij de onderhuidse spanningen tussen de regels door te lezen zijn. Cathedral kocht ik nadat ik in een tijdschrift een stripversie van het titelverhaal had gelezen.  

West – Walter van den Berg

Het internet herbergt miljoenen weblogs. Daar zit veel - heel veel - rotzooi tussen, en een enkel pareltje. Vandenb.com is zo’n parel. Doordat ik zo gegrepen werd door de stukjes op dit weblog kocht ik het debuut van Walter van den Berg, de schrijver achter Vandenb.com. De hondenkoning is een prachtige roman, maar West, zijn tweede, raakt me nog meer. Het gaat over twee broers die totaal van elkaar verschillen. De een is een snelle, handige jongen, die zingt op feesten en partijen. De ander is een dromer, die vol twijfels is over de toekomst. Gaandeweg ontdekken ze dat hun karakters niet te verenigen zijn. Van den Berg schrijft in spaarzaam proza waarin elk woord raak is. Het is beklemmend en hard, maar bij vlagen ook humoristisch. Het is realisme van het hoogste niveau: werd Amsterdam-West ooit zo trefzeker beschreven? Ook mooi is dat de hoofdpersonages een kleine bijrol hebben in zijn derde roman, dat zich eveneens in deze buurt afspeelt en ook een aanrader is: Van dode mannen win je niet.

The woman who walked into doors – Roddy Doyle

Ik stond in De Slegte en zag dit boek van Roddy Doyle liggen. Ik kende Doyle slechts van naam en was bang dat het vooral een grappige schrijver was, maar ik dacht: doe ’s gek. Lang leve de ingevingen in De Slegte! In The woman who walked into doors vertelt poetsvrouw en alcoholiste Paula Spencer met scherpte en zelfspot haar tragische levensverhaal. Aan de hand van herinneringen geeft ze een gelaagd beeld van zichzelf en van haar familie. Paula werd jarenlang mishandeld door haar man, een crimineel die na hun scheiding tijdens een kidnapping wordt doodgeschoten door de politie. Maar verwacht geen inktzwart drama. Met humor en empathie kruipt Doyle in de huid van een vrouw met een groot hart. Het is bijna niet te geloven dat dit boek door een man geschreven is. Tien jaar na het uitbrengen van dit meesterwerk verscheen een vervolg,  simpelweg getiteld Paula Spencer. In dit boek is de hoofdpersoon tien jaar ouder en worstelt zich verder door het leven. Ergens las ik dat er nog een deel drie aan zit te komen. Het vinden van een goed boek kun je niet altijd afdwingen, maar op een nieuw boek over Spencer zit garantie.

De Koe Die de Waal Over Zwom van uitgeverij Wintertuin is nu verkrijgbaar