Die rechtvaardiging was bij het boek 'The thousand
autumns of Jacob de Zoet' van David Mitchell niet moeilijk te vinden aangezien
ze al de genoemde elementen bevat. Een boek over een Zeeuw in Japan, net als ik
zelf, maar dan ruim 200 jaar eerder, in het jaar 1799. Hij komt daar als
boekhouder orde op zaken stellen op de VOC handelspost Deshima, een klein
kunstmatig eiland vlak voor de kust van Nagasaki en Japans enige poort tot de
buitenwereld. Dit boek is fictie, maar het is meesterlijk hoe Mitchell zijn
kennis over Japan, haar geschiedenis en gewoonten, maar ook het menselijk
hunkeren naar liefde, erkenning en gerechtigheid in een onbegrijpelijk andere
cultuur weet te verweven tot een machtig boek.
'Falling Blossom' geschreven door Peter Pagnamenta en
Momoko Williams is gebaseerd op een bundel met 800 brieven zoals een
gepensioneerde dame die vond in de spullen van haar overleden schoonmoeder. Ze
waren geschreven door een Britse legerofficier, Arthur Hart-Synnot, aan zijn
geliefde Masa Suzuki in Japan. Met de beide wereldoorlogen, de verwoestende
aardbeving van 1923 en het snel veranderende Japan als decor zien we het
verhaal van een liefde op afstand. Alle moeilijkheden van die decennia hebben
hun weerslag op hun relatie, maar beiden blijven trouw. Prachtig hoe deze
schrijvers hun liefdesverhaal dat culturen en conflicten overstijgt hebben
vertolkt, alleen op basis van die stapel stoffige brieven.
Na tien jaar dacht ik veel over Japan te weten, maar toen
ik het boek 'When the emperor was divine' van Julie Otsuka las, besefte ik dat
er ook een Japan bestaat dat buiten de landsgrenzen beleefd wordt. Otsuka
schrijft over een aspect van de Tweede Wereldoorlog dat ik niet kende, namelijk
dat van de interneringskampen waarin duizenden Japanse Amerikanen in 1942
vastgehouden werden. Van de een op de andere dag waren ze tot vijand verklaard.
Wat doet dat met je als je een gewone burger bent die gewoon zijn brood wil
verdienen, voor zijn gezin wil zorgen en denkt dat je in je nieuwe vaderland
bent? Japanners tonen niet gauw emoties, maar hoe zit dat in zulke stressvolle
omstandigheden wanneer je in de woestijn in barakken met flinterdunne muren in
overvolle kamers zit?
De titel 'The housekeeper and the professor' van Yoko
Ogawa zou kunnen klinken als een variatie op een goedkoop doktersromannetje,
maar niets is minder waar. Het boek vertelt het verhaal van drie mensen. De
Japanse wiskunde professor, zijn huishoudster en haar zoon. De professor heeft
door een verkeersongeval hersenletsel opgelopen en heeft daardoor een geheugen
van niet langer dan 80 minuten. Zijn pak is vol gespeld met briefjes waarop
dingen geschreven staan die hij niet wil vergeten. Na het verwerken van de eerste
frustraties zie je een genegenheid groeien die alle drie een gevoel van
thuiskomen geeft. Heel knap hoe Ogawa voor pure alfa's zoals ik vertedering op
kan roepen door kille nummers en wiskundige vergelijkingen heen.
Tenslotte nog toch een Nederlands boek dat ik van mijn
uitgever kreeg toen ik twee jaar geleden even op verlof in Nederland was.
'Achtendertig nachten' van Janne IJmker past met het historische decor en de
archiefvondsten die de aanleiding vormden wel in mijn rijtje. Elsjen Roelofs
wordt in 1767 verdacht van het vergiftigen van haar man en baart in het gevang
een meisje. Dat wordt meteen van haar afgenomen en Elsjen blijft alleen en
zonder hoop over. Na de bevalling bekommert helpster Janna zich 's nachts over
haar en gedurende de achtendertig nachten tot haar berechting vertrouwt ze haar
en het papier haar verhaal toe. De meeslepende vertelstijl en de structuur van
het boek spreken me bijzonder aan, waarbij je stukje bij beetje de karakters
leert kennen, begrijpen en zelfs van ze houden.
Twaalf jaar buitenland was ook qua literaire beleving een
geweldig avontuur, maar wat een voorrecht dat ik nu op een slome zaterdag naar
een boekhandel kan wandelen en me weer te goed kan doen aan de schoonheid van
onze eigen Nederlandse taal.
Blauw Zeil van Uitgeverij Mozaïek is nu verkrijgbaar
Geen opmerkingen:
Een reactie posten